واکسن کرونا کی به ایرانی ها می رسد
به گزارش وبلاگ تام فورد، با خبر موفقیت آمیزبودن نتایج تحقیقات دو کمپانی عظیم ساخت واکسن آمریکایی، امید تازه ای در دنیا کرونا زده پیدا شد. دو کمپانی فایزر و مدرنا مدعی هستند واکسن های تولیدی آنها بیش از 90 درصد موفقیت داشته و در 10 درصد باقی مانده نیز آنهایی که گرفتار کرونا شده اند، با علائم خفیف بوده اند و کارشان به جای باریک نکشیده است.
به گزارش شرق، واکسن کروناویروس که به فایزر معروف است، از سوی محققان شرکت داروسازی فایزر (Pfizer) و شرکت آلمانی بیون تک (BioNTech) ساخته شده و در فاز سه آزمایشگاهی اثربخشی 95 درصدی داشته است. مسئله ای که می تواند نشان از آن داشته باشد که تا کمتر از دو سال دیگر، جهان نفس راحتی خواهد کشید و بخش عمده ای از زندگی به حالت اولش بازخواهد گشت. اما آنچه این میان برای ما ایرانی ها درباره واکسن اهمیت دارد، چندوجهی است؛ تحریم، مسائل اقتصادی و مذاکره احتاقتصادی پیش رو برای بازگشت به برجام، بخشی از خان هایی است که ایران باید برای دریافت واکسن کرونا از پس آنها بر بیاید. بسیاری از ایرانی ها فکر می نمایند وقتی ایران با وجود تمام قول ها و وعده ها از پس پوشش واکسن آنفلوانزا در سال سخت کرونایی برنیامد، طبیعتا دست پیداکردن به واکسن کرونا که دیگر جای خودش را دارد و ممکن است تا رسیدن واکسن به ایران، مدت ها طول بکشد.
از طرف دیگر، برای واکسنی که قیمتش در 48 ساعت گذشته بین 27 تا 35 دلار تعیین شده، ایران توانایی تأمین مبلغ مورد احتیاج واکسن برای 80 میلیون نفر را دارد؟ همه این سؤالات را می گردد در یک سؤال واحد گنجاند؛ واکسن کرونا چه زمانی به ایران می رسد؟ در این گزارش سعی نموده ایم پاسخی برای این سؤال مهم پیدا کنیم.
پیش خرید واکسن فقط برای 10 درصد از مردم ایران
در روزهایی که همه از شنیدن خبر کشف واکسن کرونا هیجان زده هستند، ایرانی ها چندان توجهی به این خبر نشان نمی دهند، چون فکر می نمایند ایران نه پولی برای خرید واکسن دارد و نه آمریکا به ایران واکسن خواهد فروخت. گفته می گردد آمریکا، ژاپن و اروپا از 1.5 میلیارد دوز واکسن فراوری شده فایزر، 1.2 میلیارد دوز آن را خریده اند و همین مسئله افق پیش رو را برای ایرانی ها محدودتر می نماید که حداقل از دور اول واکسیناسیون چیزی نصیب ایران نخواهد شد. اما سخنگوی وزارت بهداشت نظر دیگری دارد و می گوید ایران هم اقداماتی برای پیش خرید واکسن انجام داده است. به گفته او، ما هم در حوزه فراوری واکسن کرونا اقدام می کنیم و هم از آنجایی که ممکن است کشور هایی در این حوزه از ما جلوتر باشند، باید در پیش خرید مشارکت می کردیم که این اقدام هم صورت گرفته است. در بین 180 کشوری که در کووکس قرار دارند، بعضی کشور های ضعیف و متوسط هستند و بیشتر کشور های اروپایی هم حضور دارند.
در عین حال، 84 کشور پرداخت نماینده پول هستند که ما هم جزء آنها هستیم. البته آمریکا جزء این گروه کشور ها نیست. پیش پرداخت حدود 52 میلیون دلار بوده که در حال اجرا است. به هر حال ما مقداری مشکل تبادلات ارزی داریم، اما رئیس جمهور روی این موضوع اصرار دارند. البته میزان واکسنی که از این طریق خریداری کنیم، تقریبا می تواند 10 درصد جمعیت ما را پوشش دهد. سیاست سازمان بهداشت جهانی دسترسی عادلانه به واکسن است و اعلام می نمایند که از آنجایی که این بیماری پاندمی است، اگر همه کشور ها واکسن نداشته باشند، زنجیره انتقال بیماری قطع نمی گردد.
از طرفی طبق اظهارات معاون کل وزارت بهداشت درباره خرید واکسن کرونا از شرکت فایزر، جمهوری اسلامی ایران در کنسرسیومی واقع شده است که سازمان بهداشت جهانی تشکیل داده و 18 شرکت معتبری که واکسن های آنها مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی نهاده شده، مقرر شده برای کشورهایی که عضو کنسرسیوم هستند تأمین گردد و ما جزء این کنسرسیوم هستیم و انتخاب هایمان را از بین این شرکت ها انجام خواهیم داد. ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، با بیان جملات یادشده تأکید کرد: جمهوری اسلامی و وزارت بهداشت اقدامات لازم را انجام داده اند، ما در کنسرسیوم سازمان بهداشت جهانی هستیم و از واکسن های مورد تأیید استفاده خواهیم کرد. شرکت فایزر هم یکی از این 18 شرکتی است که امکان انتخاب و خرید از آنها داریم و هنوز هیچ کشوری انتخاب ننموده از کدام سبد استفاده خواهد نمود و ما امکان انتخاب داریم و آنچه به صلاح مردم باشد، خریداری خواهیم کرد.
به غیر از شرکت داروسازی فایزر، مدرنا هم کمپانی دیگری است که ادعا می نماید واکسنی ساخته که بیش از 95 درصد موفقیت آمیز بوده است. قرار است این کمپانی تا چند هفته دیگر فراوری انبوه واکسنش را شروع کند. مدرنا و فایزر هر دو منتظر هستند که مجوزهای لازم را از سازمان بهداشت جهانی بگیرند. طبق اعلام شرکت مدرنا، این شرکت مدارکش را در هفته آینده به سازمان های مربوطه در آمریکا ارائه می نماید و احتمالا 20 میلیون دوز از واکسنش را در آمریکا توزیع خواهد نمود؛ چرا که فراوری انبوه این واکسن چندین ماه طول خواهد کشید و حداقل برای توزیع انبوه این واکسن ها باید تا بهار صبر کنیم. اما مدرنا امیدوار است در سال آینده میلادی یک میلیارد دوز از واکسنش را در بین جهانیان توزیع کند. این را هم بد نیست بدانیم که در مرداد سال جاری دولت آمریکا برای تأمین صد میلیون دوز از واکسن با شرکت مدرنا به توافق رسیده بود. دولت ایالات متحده امکان خرید 400 میلیون دوز اضافی را نیز دارد. نکته درخور توجه نیز سرمایه گذاری 955 میلیون دلاری دولت آمریکا برای توسعه تحقیقات واکسن در شرکت مدرناست؛ مبلغی که سرمایه گذاری این شرکت دارویی را به 48/ 2 میلیارد دلار رسانده است.
ایرج کنعانی، داروساز و صاحب یک داروخانه در شمال تهران، در گفت وگو با شرق درباره اینکه ایران برای رسیدن به واکسن باید چه اقداماتی انجام دهد، می گوید: اول باید این نکته را در نظر داشت که تمام جهان احتیاجمند این واکسن هستند و واکسیناسیون جهانی خودش مدت زمان زیادی را لازم دارد و اینکه کمپانی ها بتوانند برای تمام مردم جهان واکسن فراوری نمایند، احتیاجمند حداقل یک سال است. مسئله بعدی این است که اگر این دو کمپانی آمریکایی مجوزهای لازم فراوری واکسن را بگیرند، اول به کشورهای دوست و همسایه خود واکسن می دهند؛ به دوست هایشان برای مراودات اقتصادی و به همسایه ها برای پیشگیری از سرایت مجدد کرونا به کشور. بعد از دوستان نوبت به کشورهایی مثل ایران خواهد رسید. وی در ادامه اضافه نمود: اما در این مدت وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو احتیاجمند ایجاد زیرساخت هستند تا بتوانند واکسن را بگیرند. این زیرساخت ها مسائل مهمی هستند. برای مثال حمل ونقل هوایی واکسن احتیاجمند مسائل ویژه و حمل هوایی ویژه است که خود این سیستم حمل ونقل گران قیمت است. از طرفی ایران از همین الان باید اولویت های خود را در هر منطقه از کشور برای توزیع واکسن تعیین کند و بر اساس اولویت ها واکسن بدهد تا شاهد اتفاق تلخ توزیع واکسن آنفلوانزا در ماجرای واکسن کرونا نباشیم. مسئله بعدی پوشش بیمه ای واکسن کروناست. این واکسن گران قیمت است و حتی اگر قیمت هر واکسن را 20 دلار فرض کنیم و قیمت دلار را هم 20 هزار تومان بگیریم، هر واکسن 400 هزار تومان قیمت خواهد داشت که حتی فکرکردن به این مبلغ برای بعضی از خانواده ها شبیه به شوخی است. برای همین پوشش بیمه ای این واکسن از مهم ترین اقداماتی است که باید در نظر داشت. او با بیان اینکه موفقیت 90 درصدی یک واکسن بی نظیر است، گفت: سازمان بهداشت جهانی می گوید واکسنی که بالای 60 درصد موفقیت آمیز باشد، کلا موفقیت آمیز خوانده می گردد و بسیاری از واکسن هایی که از آنها استفاده می کنیم، نهایتا 70 درصد موفقیت دارند و گاهی حتی واکسن هایی با 40 تا 50 درصد موفقیت هم به فراوری انبوه می رسند. بنابراین واکسنی با ضریب خطای کمتر از 10 درصد بی نظیر است. این پزشک در انتها اظهار داشت: در صورت ورود واکسن به کشور، حتی اگر اولویت سطح اول یعنی بیماران زمینه ای، بالای 60 سال و زنان باردار از واکسن استفاده نمایند، چرخه این بیماری را در کشور می شکند. بنابراین فعلا باید دعا کرد واکسن کرونا به ایران برسد؛ هرچند فعلا ما جزء کشورهای انتهای این صف به شمار می آییم.
در لحظه نگارش این گزارش، دانشگاه آکسفورد نیز از موفقیت 70درصدی واکسن خود اطلاع داد و کمپانی های فراوری نماینده واکسن به سه شرکت رسیدند. از طرفی مطابق اعلام آمریکا از یازدهم دسامبر، یعنی 20 روز دیگر، شرایط برای دریافت واکسن کووید 19 برای مردم آمریکا آماده می گردد و در مدت 24 ساعت پس از تأیید واکسن کروناویروس، این واکسن در مناطقی که هر یک از ایالت ها اعلام نموده اند، منتقل می گردد.
حالا باید دید در این بازار پر مشتری چه زمانی نوبت ایران خواهد رسید؟
آخرین شرایط فراوری واکسن ایرانی کرونا
مینو محرز، عضو ستاد مقابله با کرونا، در واکنش به نگرانی های مردم در زمینه دسترسی به واکسن کرونا گفته است: در کشور ما دانشمندان روی واکسن کرونا فعالیت نموده و تا اوایل سال جدید و شاید هم زودتر واکسن کرونای فراوری داخل توزیع می گردد. به گفته او نباید بر این باور بود که واکسن کرونا فقط محصول مدرنا و فایزر است، بلکه تمامی واکسن ها با روش های دیگر فراوری شده و مؤثر است. مردم نباید در این زمینه نگران باشند.
اما خبری که روز گذشته روی خروجی ایرنا نهاده شد، مدعی بود واکسن کرونای ایرانی تابستان 1400 وارد بازار خواهد شد. مدیر گروه تحقیقات ویروس شناسی انستیتو پاستور اظهار داشت: ایران با تکیه بر دانش و تجربه طولانی خود در ساخت واکسن، در زمینه فراوری واکسن کووید 19 به دستاوردهای خوبی رسیده است و به احتمال قوی، واکسن ایرانی کرونا تا تابستان سال آینده وارد بازار می گردد. دکتر کیهان آزادمنش که یک شرکت پژوهشی در زمینه فراوری واکسن را نیز مدیریت می نماید، توضیح داد: دانش ساخت واکسن در ایران قدیمی است و کشور ما تجربه فراوانی در این زمینه دارد، اما در شرایط کنونی و با توجه به فرایند فراوری واکسن کووید 19 در چند شرکت ایرانی، احتمالا مرحله فراوری انبوه آن تا تابستان 1400 طول خواهد کشید.
آزادمنش، مدیر علمی شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور که یکی از شرکت های فعال در ساخت واکسن ایرانی است، در این میزگرد که به دلیل شرایط کنونی به صورت آنلاین برگزار گردید، گفت: موضوع ناممکن بودن فراوری واکسن کرونا در کشور که از سوی بعضی افراد مطرح می گردد، کاملا مردود است؛ زیرا دانش ساخت فراوری واکسن در ایران کاملا قدیمی و بومی شده است.
بعضی افراد می گویند ممکن است ما دانش و فناوری را داشته باشیم، اما احتمالا امکانات و تجهیزات دقیق مورد احتیاج برای فراوری این واکسن را در اختیار نداریم؛ در پاسخ به این افراد باید به سابقه 60 تا 70 ساله فراوری واکسن در کشور در انستیتو پاستور و انستیتو رازی اشاره نمود و گفت: این دانشی دیرین در ایران است و حتی در موارد جدیدتر، آنتی بادی ها و HPV هم ما واکسن هایی فراوری نموده ایم. بنابراین، تأکید می گردد که از نظر دانش فراوری واکسن در داخل مسئله ای نداریم. به گفته مدیر گروه تحقیقات ویروس شناسی انستیتو پاستور، اتفاقی که در موضوع کرونا افتاده، این است که به دلیل احتیاج بالای جهان، اولا در کوتاه مدت هیچ مرکز فراوری واکسنی نمی تواند برای همه جهان واکسن فراوری کند و ثانیا به دلایل سیاسی و اقتصادی، تضمینی هم وجود ندارد که واکسن را در اختیار ما بگذارند. در نتیجه تلاشی ملی شکل گرفته است تا ما حتما واکسن را فراوری کنیم و من شک ندارم که به آن می رسیم و اکنون هم در جهت آن هستیم. وی با مقایسه اقدامات صورت گرفته برای مقابله با کووید 19 نسبت به دیگر بیماری های مسری اظهار کرد: ما برای تب کریمه کنگو در سال تنها 900 تست داشتیم و برای آنفلوانزا، 23 هزار تست در سال، اما ناگهان در اسفند 98 از ظرفیت 200 تست روزانه کرونا در کل کشور به 10 هزار مورد در روز رسیدیم. در شرایط کنونی هم به 40 هزار تست روزانه رسیده ایم و شاید با تست های سریع به صد هزار تست و بیشتر در روز هم برسیم. آزادمنش ادامه داد: آقای دکتر مصطفی قانعی (دبیر کمیته علمی ستاد ملی کرونا و دبیر ستاد توسعه زیست فناوری) تخمین زده بودند احتمالا محصول خود ما تابستان آینده وارد بازار می گردد و من هم با این تخمین موافقم. حالا ممکن است اوایل یا اواخر تابستان آینده به این دستاورد برسیم. البته تا سازمان غذا و دارو از موفقیت یک فاز مطمئن نگردد، نمی تواند اجازه ورود به مرحله بعدی را بدهد و آنالیز آنها هم زمان بر است. ظاهرا بعضی شرکت ها یکی، دو ماه است که فایل های فاز حیوانی را به اتمام رسانده و درخواست ورود به مرحله انسانی را دارند. با توجه به این تحولات، تابستان آینده را زمان منطقی برای ورود واکسن ایرانی به بازار می دانم.
منبع: فرارو